Verbinding leggen tussen onderwijs, onderzoek en praktijk. Dat vinden Sabine Pieters en Albine Moser de kracht van het onderwijsknooppunt palliatieve zorg. Zoals in het onderzoeksproject DEDICATED naar de verbetering van palliatieve zorg bij mensen met dementie. Albine: ‘Hierin is een werkwijze ontwikkeld voor verpleegkundigen en verzorgenden. Die is ook te gebruiken in het onderwijs. Tegelijkertijd zijn er inzichten vanuit de praktijk waarmee de onderzoekers weer aan de slag kunnen. En om de cirkel rond te maken, organiseren wij er een themabijeenkomst over. Zo wordt één plus één niet twee of drie, maar eerder vier of vijf.’
Regionale wegwijzer
Onderwijsinnovatie gaat namelijk niet snel. ‘Van wat we twee jaar geleden zijn gestart, plukken we nu de vruchten’, vertelt Sabine. Sabine werkt als docent verpleegkunde en coördinator palliatieve zorg opleidingen bij Zuyd Hogeschool. Haar collega Albine Moser, hoofddocent interprofessioneel samenwerken en senior onderzoeker van Zuyd Hogeschool, vult aan: ‘Daarom is het zo belangrijk dat het onderwijsknooppunt fungeert als regionale wegwijzer en instellingen faciliteert. Daarmee kunnen onderwijsinstellingen zelf het onderwijs verder vormgeven op basis van het Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0.’
Kennis vergroten
Met die reden zijn vorig jaar diverse projecten opgestart binnen het Onderwijsknooppunt Limburg en Zuidoost-Brabant. ‘Vorig jaar konden mbo- en hbo-docenten, dankzij een ZonMw-subsidie, al een scholing over palliatieve zorg volgen’, vertelt Sabine. ‘Die bieden wij nu nog eens aan met vijf online bijeenkomsten van drie uur. Daarin nemen we docenten mee langs alle belangrijke begrippen in de palliatieve zorg en staan we stil bij hoe de kennis didactisch goed is over te brengen. Daarbij bieden we kant-en-klare werkvormen aan.’ Albine: ‘Deze cursus bevat dus zowel inhoudelijke als didactische elementen als praktische instrumenten en casuïstiek.’
Aandacht voor gastdocenten
Voor gastdocenten, mensen met specialistische kennis die een gastles verzorgen, loopt er op dit moment een pilot met een cursus (gast)docentprofessionalisering. Sabine: ‘Dit programma geeft handvatten voor effectieve didactiek en hoe je die kunt toepassen in je (gast)les. De e-learning bestaat uit drie online modules. Wie wil, kan daarna optioneel de workshop ‘hoe verbeter ik mijn (gast)les’ volgen, om de stof ook te vertalen naar de eigen les. Half april evalueren we de pilot en passen we deze aan waar nodig. Daarna wordt deze verder verspreid. We geven daarmee gehoor aan de behoefte van gastdocenten om meer didactische kennis op te doen.’
Verbinding aanjagen
Maar het onderwijsknooppunt brengt ook activiteiten die de verbinding aanjagen tussen onderwijs, onderzoek en praktijk. Bijvoorbeeld met de Community of Practice. ‘Vier keer per jaar organiseren we een online themabijeenkomst met gastsprekers voor docenten, studenten, onderzoekers en zorgprofessionals, vertelt Albine. ‘Zo hebben we in december een middag georganiseerd over palliatieve zorg voor niet-westerse migranten en staan we in maart stil bij als rouw rauw op je dak valt, zoals bij overlijden door COVID-19.’ ‘Het mooie hiervan is dat experts uit de regio elkaar op deze manier beter leren kennen. Dat maakt het netwerk ook weer sterker.’
Praktische hulpmiddelen
Naast kennis levert de Community of Practice vaak ook praktische onderwijsinstrumenten op. ‘Zo hebben we ook een themabijeenkomst gehad over palliatieve zorg bij hartfalen’, vertelt Sabine. ‘De gastspreker attendeerde de deelnemers toen op I-HARP, een hulpmiddel met vragen en advies dat zorgverleners helpt om deze behoeften bij patiënten tijdig te herkennen en richting te geven aan de benodigde zorg. Dit materiaal is ook goed te gebruiken in het onderwijs en is nu ook beschikbaar in de toolbox op Palliaweb.’
Stevige fundering
Sabine en Albine zijn blij dat O2PZ subsidie krijgt tot 2023 om o.a. een Landelijk onderwijsknooppunt op te zetten en de regionele onderwijsknooppunten te borgen. ‘In ons onderwijsknooppunt hadden we vorig jaar al een stip op de horizon gezet door het aanpakken van knelpunten, maar nu kunnen we echt voortbouwen en verankeren, vindt Sabine. ‘Door de fundering die we nu leggen, wordt het straks makkelijker voor zorgverleners, onderzoekers, docenten en studenten om elkaar te vinden binnen het netwerk.’
Auteur: Kirsten Karmiggelt
Op de hoogte blijven van de activiteiten in Limburg- Zuidoost Brabant? Neem contact op met Sabine en Albine
Het Netwerk van regionale Onderwijsknooppunten Palliatieve Zorg heeft als slogan ‘Regionaal gebeurt het, landelijk komen we samen’. De Onderwijsknooppunten zijn de spin in het web van palliatief zorgonderwijs. Ze vormen een verbindende schakel tussen onderzoek en praktijk. Door heel Nederland zijn er acht Onderwijsknooppunten Palliatieve Zorg die elk een eigen regio bedienen. De ambassadeurs van deze Onderwijsknooppunten vertellen over de uitdagingen die ze tegenkomen en over de successen waar ze zich over verheugen.
>> Bekijk alle onderwijsknooppunten
Lees meer: